°Mechelen, 23 november 1935.
Opgegroeid in een volkse arbeiderswijk :
Leuvensesteenweg / De Bercht in Mechelen
Lager onderwijs : in het gemeenteschooltje aldaar.
Middelbaar onderwijs : Kon. Atheneum «Pitzemburg» Mechelen, waar zijn leraars geschiedenis dr. Henry Joosen en Paul Morren waren. (Belangrijk signaal !)
Kinderjaren waren de oorlogsjaren, inbegrepen de vlucht, hals over kop, in mei 1940, en de geallieerde bombardementen in april en mei 1944, waarbij op 1 mei 1944 de bommen haast op Marcels hoofd vielen.
Deze oorlogsjaren, vol ellende, zullen hem steeds bijblijven en mede zijn leven bepalen en tekenen.
Door «De Vrienden van het Officieel Onderwijs» gesteund en aangemoedigd om naar het atheneum te gaan, waardoor hij de allereerste in zijn familie was die middelbaar onderwijs genoot.
Kreeg hierbij financiële steun van het toenmalige «Fonds van de Meestbegaafden».

Na legertijd (18 maanden), en een jaar in een privé-instelling gewerkt te hebben, terecht gekomen in de Mechelse stadsdiensten.
Marcel werd klerk op het stadsarchief. Hij verbleef er 17 jaar en klom er op tot bureelonderhoofd. Inmiddels ook stadsgids in Mechelen geworden.

Aan de Antwerpse Middelbare School voor Opleiding van Archief-, Bibliotheek- en Museumpersoneel (afd. Museum) maakte hij kennis met meerdere Antwerpse coryfeeën als daar waren : Amedé en Prosper Arents, Ger Schmook, K.C. Peeters, Frans Smekens, Frans en Piet Baudouin, archivaris Blockmans sr., Jan Van Roey,
Van Beylen (scheepvaartmuseum), Adriaan Claerhout (etnografisch museum), W. Van Nespen (volkskundemuseum), e.a.m.
Marcel kreeg van Frans Smekens (als enige leerling in de afd. Museum) 's avonds les o.m. in het Vleeshuis. Toen nog een «gezellige rosse buurt» voor een jonge man van 22 jaar althans. Zo heeft Marcel «het leven» leren kennen en is er tevens een liefde ontstaan voor Antwerpen, te meer daar Marcel ontdekte dat zijn voorouders langs vaders kant in Antwerpen te vinden waren.

Na 17 jaar stadsarchief kreeg Marcel vanwege het Mechels schepencollege nieuwe en ruimere perspectieven: hij werd de facto, later ook de jure, hoofd van de toen nieuw-opgerichte dienst cultuur (onder toenmalig schepen Jef Ramaekers) met als bijzondere taak de leiding te nemen van het Festival van Vlaanderen - Mechelen.
Marcel zal deze taak (als directeur van deze festivalafdeling) 28 jaar uitoefenen en circa 500 concerten klassieke muziek organiseren. Hij bouwde het Festival in en om Mechelen uit tot een vaste waarde in de muziekwereld en ontmoette ook hier heel wat mensen waar hij met ontzag naar opkeek en werd een goede vriend van wijlen Peter Cabus.
Marcel had vooral, lang vóór anderen, aandacht voor de hedendaagse ernstige muziek. Hij stichtte daarom de «Paul Collaer Cyclus». Marcel kreeg hiervoor de medaille van verdienste van SABAM. Marcel lag mee aan de basis van de oprichting van het kamermuziekensemble «Eroica» en was co-initiatiefnemer van de concertencyclus in Mechelen «Expecting Beethoven». Hiervoor schreef hij de tekst «Prometheus» bij de muziek van Ludwig van Beethoven, in juni 2006 in Mechelen uitgevoerd door het «Eroica Ensemble» o.l.v. Rik Ghesquière, met Francis Verdoodt als verteller.

Maar de oude liefde «GESCHIEDENIS» (zie hoger : zijn leraars geschiedenis) roestte niet. Marcel werd een actief lid in de «Kon. Kring voor Oudheidkunde, Letteren en Kunst van Mechelen», waarvan hij inmiddels ondervoorzitter is, verdiepte zich in wetenschappelijke en historische literatuur, las alle standaardwerken en schreef zelfs af en toe bijdragen en artikels.

Zijn laatste jaar op het stadsarchief profiteerde Marcel er nog van om de «poortersboeken» te kopiëren. Nadien zal Michel Mispelon, bekend in alle genealogische middens, deze duizenden namen in boekvorm publiceren.
En Marcel bleef «vruchtbaar» en succesvol. De vijftig net gepasseerd, en ondanks de drukte van een steeds groeiend Muziekfestival, trok Marcel in oktober 1986 naar de Vrije Universiteit in Brussel om via avond- en zaterdagcursussen, maar meer nog door zelfstudie , in september 1990 te promoveren tot licentiaat geschiedenis. Hij schreef een eindverhandeling «Van Bedelaars, Vagebonden en andere Schuinmarsjeerders - Kleine en grote criminaliteit te Mechelen in de 17e eeuw». Zijn promotor was prof. dr. Hugo Soly. In vermeld werk ontdekte Marcel eigenlijk zijn echte «roots»: gewone mensen die allen vochten, soms met oneerlijke middelen, om te overleven. Uit de duizenden documenten die hij las, distilleerde hij meerdere boeiende artikels en hield hij tientallen lezingen tot zelfs ver buiten Mechelen.
Zijn visie op geschiedenis is eenvoudig:
«de grote mannen schrijven de geschiedenis, maar de kleine mensen schragen ze».
En een tweede les die hij uit al zijn lectuur puurde: «de studie van de geschiedenis is steeds subjectief !»

Marcel op 1 januari 2001 op rust ging, werd hij amper een paar weken nadien met een overdonderende meerderheid verkozen tot voorzitter van de Stedelijke Cultuurraad in Mechelen. Hij vervulde deze functie tot 26 februari 2007, wanneer hij zich bij nieuwe bestuursverkiezing niet meer kandidaat stelde.
Hij schreef meerdere afleveringen voor «Waar is de Tijd - Mechelen»:
waarbij hij tevens zeer actief meewerkte aan de eindredactie.
Oud lid van de Kon. Commissie voor Straatnaamgeving Provincie Antwerpen.
Oud lid van de Provinciale Commissie voor Geschiedenis en Volkskunde - Antwerpen.

Laatste «dada» van Marcel Kocken is het Mechels dialect. In deze taal vertelt hij sappige verhalen, publiceert in zijn «moedertaal» en geeft zelfs les in Mechels dialect spreken!
Hij werd dan ook medestichter en bestuurslid van de vzw «Variaties» - Koepel van de Vlaamse verenigingen die zich bezig houden met de studie van het dialect en was tevens medestichter van de «Faculteit van het Mechels dialect».

Auteur van vele werken en bijdragen over de geschiedenis en volkskunde van Mechelen o.m. :
- Antifeminisme & Heksenvervolging. De Malleus Maleficarum van de dominicanen Sprenger en Institoris (Mechelen, 1992)
- Archiefbeelden Mechelen (Stroud, 2001)
- Bindingen van Alfred Ost met Mechelen (in tijdschrift «Vlaanderen», nr. 201, 1984)
- Catalogus van de tentoongestelde schilderijen in
Hof van Busleyen (Mechelen, 1970)
- Charivari te Mechelen tijdens de Nieuwe Tijden
(«Volkskunde», jrg. 93, 1992)
- Crisis in de meubelnijverheid te Mechelen.
De stakingen van 1933 ... (HKOM, 1993)
- Ende condempneren u bij desen te gaen eenen wech van hier naer ...
(Liber Amicorum J. Van Haever, Brussel, 1991)
- Forensische geneeskunde in Mechelen in de 17e eeuw
(Antwerpen, Provinciebestuur, 2000)
- De gekochte poorters van Mechelen (Handzame, 1975)
- Gids voor Oud Mechelen (Antwerpen, 1981)
- Gids voor Oud en Groot Mechelen (Antwerpen, 1989)
- Hoe een tijdgenoot, Frans Schellens, in 1830 te Mechelen de omwenteling ... bijwoonde (Mechelen, 1982)
- In 1877 werd in Mechelen de «Vlaamsche Socialistische Partij» opgericht
(HKOM, 1976)
- Jeugdige criminelen in het 17e eeuwse Mechelen (HKOM, 1995)
- De kanthandel van Michaël van Beethoven te Mechelen (Mechelen, 1982)
- Karel V en Mechelen (Antwerpen, Provinciebestuur, 2001)
- Kent u ze nog ... de Mechelaars ? (Zaltbommel, 1976)
- De Kon. Academie voor Beeldende Kunsten te Mechelen,
1772 - 1972 (HKOM, 1972)
- Het luchtbombardement van 1 mei 1944 (HKOM, 1991)
- Malines (Brussel, Artis-Historia, 1987)
- Mechelen (Brussel, Artis-Historia, 1987) - Mechelen in de
eeuw. Een schets. (Mechelen, 1998)
- Mechelen in oude prentkaarten, deel 1 (Zaltbommel, 1971)
- Mechelen in oude prentkaarten, deel 2 (Zaltbommel, 1979)
- Mechelen. Over mensen en dingen (Mechelen, 1983)
- Mechelen volgens Van den Eynde (Mechelen, 1982)
- Mechelen vroeger en nu (Mechelen, 1986) - Mechelse armenpenningen & Mechelse armenzorg (Mechelen, 1996)
- Mechelse mijmeringen. Verhalen van een minzame wandelaar (Anwerpen, 1998)
- De Sint-Maartensviering te Mechelen in 1994
(Ethnologia Flandrica, 11, 1995)
- De Tweede Wereldoorlog te Mechelen ... In VAN UYTVEN, R., (red.)
De Geschiedenis van Mechelen ... (Tielt, 1991)
- Twee Mechelse kunstenaars herdacht : Willem Geets en Albert Geudens
(HKOM, 1969)
- Van 'scrijnmakere' tot meubelmaker ... (Mechelen, 1986)
- De verzameling 'Schoeffer' op het stadsarchief (HKOM, 1963)
- 25 jaar Festival van Vlaanderen Mechelen (Mechelen, 1992)
- 600 jaar bouwbedrijf te Mechelen (Mechelen, 1977)
- Zo was ... Mechelen (Antwerpen, 1972) - Diefstallen van klederen in het 17e-eeuwse Mechelen (Antwerpen, Provinciebestuur, 2002)
- Het oude socialistische lied, in Mechelen nog gezongen omstreeks 1950
(Antwerpen, Provinciebestuur, 2002)
- 'Haus bewoont'. De vlucht van de Mechelse spoorwegmannen in mei 1940
(in «Het Spoor», juni 2005)
- De Mechelse Ommegang (samen met Jef Heylen)
(Mechelen, 1978)
- Handen in elkaar, Kameraden (samen met R. Cornelis en F. Van Cakenberghe) (Mechelen, z.j.)
- Oude Mechelse volksfiguren (als co-auteur) (Mechelen, 1998)
- Heksenwaan (Antwerpen, Provinciebestuur, 2002)
- In Memoriam René De Roo (HKOM, 2005)
- Inleiding op het Mechels dialect (Antwerpen, Provinciebestuur, 2004)
- Geburenkermissen in Mechelen
(Antwerpen, Provinciebestuur, 2006)
- Volkskunde in Mechelen anno 2005
(Antwerpen, Provinciebestuur, 2006)
- Het Onze-Lieve-Vrouwegasthuis in Mechelen en zijn nieuwbouw in 1854-55 (Antwerpen, Provinciebestuur, 2006)
- Gruwelgids voor Oud Mechelen.
Vijfhonderd jaar rechtspraak - (Antwerpen, 2007, tweede druk 2016)
- Medewerking aan CD met «Mechelse Liedjes» waarin hij teksten in het dialect voordraagt (Mechelen, 2007)
- Mechelen. Impressies. (Antwerpen, 2008).
Foto's: Luc Van Hoeylandt
- Den Mechelschen Roep (HKOM, 1999, afl. 2 van tome 102)
- De Merkwaardige Avonturen van Grietken Lauwerey(n)s uit Herentals
in Mechelen en Antwerpen (Tijdschrift Heemkunde, Gouw Antwerpen, jrg. 49, 2012)
- Gids voor Historisch Mechelen (Antwerpen, 2012).
Foto's: Luc Van Hoeylandt
- Mechelen. Feiten & Façades. (Mechelen, 2015)
I.s.m. Luc Van Hoeylandt (foto's).

Opmerkingen:

- 'HKOM' staat voor Handelingen van de Koninklijke Kring voor Oudheidkunde, Letteren & Kunst van Mechelen.
- 'Antwerpen, Provinciebestuur' betekent dat deze bijdragen verschenen in de Jaarboeken van de Provinciale Commissie voor Geschiedenis en Volkskunde, uitgegeven door het Antwerps Provinciebestuur.

Contact: marcel.kocken@pandora.be

Warning: Undefined array key "HTTP_REFERER" in /customers/1/1/3/uitgeverijelena.be/httpd.www/auteur.php on line 49

Vorige